.
Sumeri, narod zagonetnog porekla, su zvanično prvi stanovnici Mesopotamije. Inače riječ “mesopotamija” znači međurečje. Gradovi kao što su Ur, Uruk, Kiš, Lagaš, Avan, Hamasi, Isin, Larsa, Nipur, Ešnua, Uma, Eridu i mnogi drugi nastaju oko svetilišta lokalnih božanstava u čije ime upravljaju postojeće dinastije, između kojih se javljaju neprijateljstva,tako da oko 2735. godine pre n.e. vladar grada Uma, Lugal-zagizi, osvaja Lagaš, Ur i Uruk, osniva državu i dodeljuje sebi titulu “Lugal”(Veliki čovek).
Već u III milenijumu u Mesopotamiju nadiru plemena Amorejaca, koji se učvršćuju u Vavilonu i Akadu (pa dobijaju ime Akađani). Sargon, vladar Akađana pobeđuje Lugalzagizija i pripaja njegove oblasti kao i Elam(oblast severno od Lugalzagizijeve državice). Sargon (2350-2294) učvršćuje akadsku državu, koju nastavlja da ekspandira njegov unuk Naram-sin (2270-2233) tako da se prostirala od Male Azije i Mediterana preko dolina Eufrata i Tigrisa pa do Persijskog zaliva.
Akadsku vlast ruše 2169. Guti, pleme iz Kurdistana.Protjerivanje Guta obavlja kralj Ura Urukegal, dok se obnavljanje sumersko-akadske države i uspostavljanje treće dinastije grada Ura (2080-1930) veže za kralja Ur-Namua. Napad Elamićana 1930.god. pre n.e. kao i unutrašnje slabljenje države zbog borbi za vlast dovode do raspada države.
Oslabljeni Ur nije mogao da se odupre najezdi plemena Amorićana (Amorita), koji su svojim upadima u pljačkaškim grupama, doprineli opštem rasulu treće dinastije Ura. Isbi-Era se nametnuo kao nezavisni vladar u drevnom gradu Isinu i osnovao prvu amoritsku dinastiju u Sumeru. Amoriti su zavladali u većini starih gradova Sumera i u mnogim drugim državama koje su činile sastavni deo Urskog Carstva treće dinastije i delile isto kulturno nasleđe. Posle perioda nereda utvrdile su se nove jake amoritske dinastije na jugu u Larsi, u Vavilonu (severni Sumer ili Akad), u Ešnui (istočno od Tigrisa) i u Mariju (na srednjem Eufratu, današnja Sirija).
HAMURABIJEV ZAKONIK
Prvi pohod arijskih Sarbata iz Podunavske Medije na Istok, koji je vodio zakonodavac Nino Belov, sa titulom Amonova prvosveštenika Sunca (ugaritsko ,,rabbu kahin”), koja je do nas dospjela u engleskom obliku Hamurabi, s nesigurnim vremenskim datovanjem. Titula “hamurabi” se pogrešno prikazuje kao ime sedmog Amoritskog vladara, a prepis Ninovog Zakona na klinasto pismo smatra se izvornikom. To znači, da su Nino i “Hamurabi” jedna te ista istorijska ličnost (M.Nikolić)
Posle proširenja carevine, Hamurabi se okrenuo sređivanju zemlje po pitanju jedinstvenom zakonodavno-pravnog sistema. Prije Hamurabija bilo je pokušaja donošenja jednog takvog pravnog akta, ali sa manjim ili većim uspehom na nekom lokalnom nivou, pa imamo zakonike od Ur-Namua (osnivača treče dinastije Ura, zvanično najstariji pisani pravni akt, čuva se u Muzeju Starog istoka u Istanbulu), Bilalame (miroljubivog vladara Enšue, čuva se u Iračkom muzeju starina u Bagdadu), Lipit-Ištara (vladara grada Isine, čuva se u Filadelfijskom muzeju).
O unutrašnjoj politici, Hamurabija saznajemo iz njegovog Zbornika Zakona, koji mu je donio veću slavu nego sve njegove osvajačke pobede zajedno. Pronađen je 1902. Godine u iranskom gradu Suzi (oblast starog Elama), gde ga je kao ratni plen bio odneo elamićanski kralj Šutruk Nahunt.Ti zakoni su ispisani na bazaltnom stubu (stela od crnog diorita), visine 2,62 m, koji je ukrašen reljefnim figuricama koje prikazuju samoga Cara kako stoji, pun poštovanja, ispred trona Boga Sunca, pravde i zakonitosti Šamaša, i kako prima iz njegovih ruku isingije najviše sudske vlasti (žezlo i prsten). Tako posmatrač dobija informaciju da je zakon Bogom dan, a vladar samo vrši zakonodavnu vlast.
.