Lužički Srbi (7.deo)

LUŽIČKI  SRBI U  ŠPANIJI

Svedočenje istoričara o životu LUŽIČKIH SRBA u današnjoj ŠPANIJI I PORTUGALIJI,
u periodu DRUGOG VEKA PRE NOVE ERE

Diodor Sicilijanski je pisao da su medju svim Srbima najhrabriji Lužičani,
iz tadašnje španske pokrajine Luzitanije,
a koji danas žive u Španiji i Portugaliji, asimilovani i romanizovani od strane Rimljana,
i pretvoreni u današnje Špance i Portugalce.

Luzitanija, na teritoriji današnje Španije

Strabon kaže ( za ove španske i portugalske Srbe ) ovako:

„Oni su veliki majstori da prave zasede i da pronalaze sakrivene neprijatelje;
oni su laki, hitri, hrabri, obrtni, strogi, prave pića od Zuta( žita)-pa se opijaju“.

Tacit veli: „ danju i noću piti, kod njih nije sramota“…

Kod Plinija se nalazi napisano da su u Španiji i Portugaliji, posebno Španskoj Galiciji i LUŽICIJI, ili Ando-LUZIJI živeli SRBI, (Antskoj Lužici – Anti su starosrpsko pleme, a Lužičko pleme, napisano je, još uvek postoji u Nemačkoj).

Po Strabonu, Floru i Plutarhu saveznici Srba protiv Rimljana bili su TURIĆI ili ĐURIĆI, a ne Teutoni kao što deo nemačkih istoričara tvrdi..
Citat je : Exertum bellum cum Srbis (Cimbris) et Turici ( et Tvgurici)…

Po Milojeviću, ovi Srbi u Španiji i Portugaliji su verovatno srpske kolone koje su prešle iz severne Afrike, kao treća grana seoba Srba iz Indije na zapadnu teritoriju..Kada su Rimljani pokorili Kartagenu (Kartaginu) u Africi, i skoro svu Španiju i Portugaliju, ali jedno pleme Lužičkih Srba (po Strabonu), koje se odlikovalo hrabrošću i junaštvom- nije se htelo pokoriti. To pleme, deo Lužičkih Srba, živelo je u Galicskim planinama (Gali), i na rekama Tajnoj (današnja Tajo) i Minici, i po pribrežju Atlantskog okeana..

Ovi Srbi Lužički, po Strabonu,napadnuti su 152.godine pre nove ere od Rimljana sa ogromnom vojskom ( kad su već pokorena španska plemena i natovaren im jaram) i Lužički Sirbi se „izgledaše pokorenim“, ali već iduće, 151.godine pre nove ere taj narod „udari na Rimljane i sve što nadje pregazi i potre, a rimski namesnik Servi Sulpici Galjba izgubi 30 000 vojnika i jedva sam umakne i iznese glavu“..Dalje Milojević navodi da je naredne godine, 150.pre nove ere, pokorio isti rimski vojvoda „nepripravne španske Srbe“ udarivši sa „dve strane“. Mnogo njih se sakrilo u gudurama španskim, ali je lukavi Galjba pregovarao sa njima i nagovorio ih da izadju iz skrovišta u gudurama, pa ih, kao jaganjce, odveo do ravnice i sve isekao na prevaru..

Jedan od preživelih (u tom sečenju na prevaru) prezimenom VIRIĆ okupi slobodne Srbe i formira vojsku te napadnu Rimljane..Pune 4 godine vodile su se borbe (iza Galicije do Katalonije i Gvadalkvira) i Srbi su pobili nekoliko stotina hiljada rimske vojske..Strah se rasprostro po rimskoj državi i senat je neprestano slao legione za legionima u Španiju protiv Srba..

Godine 145.pre nove ere, Rimljani postave za namesnika u Španiji Kaja Lelia ( sa nadimkom Premudri zbog hitrog uma), a za glavnog vojvodu Kvinta Fabija Maksima Emiliana..Njih dvojica dodju u Španiju sa 9 legiona, ili sa 8O.OOO vojnika. Lelija je uspeo da iz rimskog dela Španije proteraju Virićevu vojsku u Špansku Srbiju, a Fabi ništa ne učini ( samo jednu pobedu 144.godine, posle godinu dana bitaka)…

Godine 143, pre nove ere, Lužički Srbi osvoje celo špansko poluostrvo do grada Navare ( Novare), a Rimljani odna pošalju dvesta hiljada (200 000 !!) vojnika pod najboljim vodjama Kvintom Cecilijom Metelom Makedonskim..Pola ove vojske (sto hiljada) napadne sa severa, a druga polovina (opet sto hiljada pod Kvintom Pompeom) udari na samu Lužičku Srbiju i Galiciju u Španiji,—ali i posle nekoliko bitaka, ne pokore Srbe.

.Kvint Pompej je bio tako razbijen da je odmah pisao senatu da se šalje nova vojska, i 142.godine pre nove ere senat pošalje novu vojsku i Kvinta Fabija Maksima Serviliana- koji pobedi Srbe u jednoj bici. Srpski vodja Virić, uzvrati napad, i satera Rimsku vojsku u provalije, iz kojih nisu mogli izaći, ako se ne smilostivi Virić . Iako ih je mogao satrti jednim mahom, on zaključi mir (na svoju, i Srba nesreću) po kome se Rimljani zakunu da neće udarati na Srpske zemlje, a Srbi da neće udarati na Rimske zemlje.Rimski senat potvrdi ovaj mir 141. godine..

No, brat Kvinta Serviliana, po imenu Cepian, nagovori senat da odustanu od mira..Srpski vodja Virić, ne nadajući se nepoštenju, raspustio je svoju vojsku. Novodošla vojska Cepianova ipak pretrpi poraz od Srba…

Cepian zatim potkupi i nagovori tri prijatelja Virićeva da ga izdaju,
i oni ga ubiju na spavanju 140.godine. ( zvuči poznato ? )
Tako su Rimljani tek 140.g. pokorili Lužičke Srbe u Španiji.

Severni srpski kraj u Galiciji (Gali) produži žestoku borbu sa Rimljanima, uprkos višegodišnjoj opsadi glavnog grada Zore..Rimljani ih moljaše za mir, i Srbi u Galiciji im učine..no Rimljani pogaze i taj ugovor i sa novom silom napadnu na Srbe, ali taj račun ispadne rđav za Rimljane. Dve godine su ih svakom terenu pobedjivali Srbi..Tek 133.godine pre nove ere, Rimljani pobede Srbe.
Rimski istoričar je zapisao. „Pokoreni Srbi Lužički u Španiji su dobili ime najhrabrijih na svetu , borili se sami protiv najbolje svetske vojske desetinu godina..i ništa nisu ostavili kao dokaz svoje pobede..“

Sledeći knjigu M.Milojevića“ Odlomci Istorije Srba“ iz 1872.godine (strane 229-232), prenela sam Vam zanimljivo izlaganje o Srbima u Španiji, trudeći se da šturo prikažem istorijske činjenice, iako ovde ima materijale za ceo serijal filmova.

U skladu sa ozbiljnim naučnim postavkama u prvim postovima ove teme , o prisustvu Slovena u Španiji i postepenom istrebljenju i asimiliranju, i pretvaranju u španske Mavre, odnosno Španjolce, bilo mi je interesantno da je mogućnost da današnji najveći buntovnici Baski možda jesu potomci ovoh hrabrog Virića iz Španske Srbije..Jezik Baska sačuvao je izraz gunna za gunj (odevni srpski predmet) i upanah za opanak (srpska obuća) i slično.
U svakom slučaju, zapis o Srbima u periodu pre nove ere, retko potenciraju naši istoričari, na žalost….

Goran Laz:
Priča o SARDANI ( Sardanas )

Boraveći nedavno u Barceloni i okolini imao sam prilike da u srcu ponosne i divne španske pokrajine Catalunya(Katalonija) prisustvujem nacionalnoj igri koja se zove SARDANA ( sardanas ). Ona se igra pred zalazak sunca, (igra je lokalno stanovništvo), uglavnom na otvorenom prostoru.
Sardana je ponos Katalonaca, ona je u nešto novija vremena simbol otpora diktatoru Franku, igra kojom su oni pokazivali nacionalno jedinstvo, patriotizam i želju za nezavisnošcu od Španije ( kao i danas ), jer sebe smatraju autohtonim ne-Špancima.

Igra je karakteristična po tome što je pun krug, što se igra u krug ( kolo ), u jednom je pravcu – napred, krug se nikada ne prekida ( osim kada novi igrač ulazi u kolo ), ruke su spojene, glave su ponosno podignute. S vremena na vreme igrači podižu ruke uvis i kreću blago prema sredini kruga približavajući se jedno drugom, pa natrag u pun krug.

Sve to što sam video neodoljivo me je, po skoro svim elementima igre, potsetilo na NAŠE narodno kolo. Od boljih poznavalaca igre sam na licu mesta, saznao da je sve to , u svojoj osnovi, posvećeno Suncu. Jedino na šta nisam dobio odgovor je naziv same igre – SARDANA .Kažu da je naziv ove tradicionalne katalonske igre dosta star i da mu pravo značenje ne znaju.

U španskom jeziku, a prema “Španjolsko-hrvatskosrpskom rečniku” prof.dr. Vojmir Vinja, dr.Radomir Musanic, školska knjiga, Zagreb,1971.god. str.917 :
– sardo, sarda , sardinski, Sardinac, Sard, sardski jezik,
– sardon , mali hrast
– sardonia , sardonski smeh
– sardonica , dragi kamen sardoniks

Počeh da tragam za Sard, Sardis, Sardinia…

To me je još malo privlačlo prema teorijama (anti)zavere da su Srbi bili svuda ( osim na Mesecu ) pa rekoh da pogledam malo stare karte :

Desilo mi se da naletim na ovu kartu koja prikazuje godinu 200. ( pre Hrista ) i raspored Keltskih plemena na prostorima današnje Španije. Sa zapadne strane lako sam našao Srbokelte u Lužici ( Lusitania ), pa i druge Keltosrbe, pogotovu na prostoru Katalonije pod nazivom ILIRGETI…